Η Ύλη των Ονείρων
” Ονειρεύτηκα ότι ήμουν πεταλούδα…
και τώρα δεν γνωρίζω , ήμουν άνθρωπος
που ονειρεύτηκα ότι είμαι πεταλούδα
ή είμαι πεταλούδα που ονειρεύομαι
ότι είμαι άνθρωπος “
( Chang Tzu – Kiνα )
” Ο κόσμος είναι υφασμένος από την ουσία του ονείρου και η ζωούλα μας τυλίγεται στον ύπνο” (Σαίξπηρ)
* * *
” Ίσως από την “πύλη του ύπνου και των ονείρων”, όπως λέει ο Όμηρος , η θεία ψυχή , εξοστρακισμένη
από τον πολιτισμό μας και κλαίγοντας κάτω από τα πέπλα της , θα ξαναβρεί την κυριότητα των βωμών της “ ( Συρέ )
* * *
” Είμαστε το αρνητικό του ονείρου
γι αυτό φαινόμαστε μαύροι και άσπροι
και ζούμε τη φθορά
πάνω σε μιαν ελάχιστη πραγματικότητα “ ( Ελύτης )
” Σκιάς όναρ άνθρωπος “
* * *
Ορφικός Ύμνος
ΟΝΕΙΡΟΥ θυμίαμα, αρώματα
Κικλήσκω σε, μάκαρ, τανυσίπτερε, Εσένα προσκαλώ, ω μακάριε, με τα μεγάλα πτερά, ούλε Όνειρε, ολοκληρωμένε Όνειρε,
άγγελε μελλόντων, θνητοίς χρησμωδέ αγγελιαφόρε όσων μέλλουν να συμβούν, των θνητών προφήτη
μέγιστε . μέγιστε .
ησυχίη γαρ ύπνου γλυκερού σιγηλός διότι συ σιωπηλός στην ησυχία του γλυκού ύπνου
επελθών ερχόμενος
προσφωνών ψυχαίς θνητών, νόον αυτός προσφωνώντας στις ψυχές των θνητών, συ ο ίδιος τον νουν
εγείρεις, διεγείρεις,
και γνώμας μακάρων αυτός καθ’ ύπνους και τις γνώμες των μακάρων θεών ο ίδιος στους ύπνους
υποπέμπεις, στέλνεις,
σιγών σιγώσαις ψυχαίς μέλλοντα σιγώντας σε ψυχές ησυχασμένες τα μέλλοντα
οίσιν επ’ ευσεβίησι θεών νόος εσθλός σε όσους ευσεβείς των θεών ο καλός νους
οδεύει, πορεύεται,
ως αν αεί το καλόν μάλλον, γνώμησι ώστε πάντοτε το καλόν μάλλον , με γνώμες
προληφθέν, προκαθορισμένο,
τερπωλαίς υπάγη βίον ανθρώπων με τέρψεις να καθοδηγεί τον βίον ανθρώπων
προχαρέντων, που εκ των προτέρων χαίρονται,
των δε κακών ανάπαυλαν, όπως θεός και να έχουν ανακούφιση από τα κακά, καθώς ο θεός
αυτός ενίσπη … ο ίδιος θα τους ειπεί …
αλλά, μάκαρ, λίτομαί σε θεών μηνύματα αλλά, μακάριε, σε παρακαλώ των θεών τα μηνύματα
φράζειν, να ειπείς,
ως αν αεί γνώμαις ορθαίς κατά πάντα ώστε πάντοτε με ορθές γνώμες για όλα
πελάζης … να πλησιάζεις…
Oδυσσέας Ελύτης : Το μέλλον προϋπάρχει και το βλέπεις από την κλειδαρότρυπα
του ονείρου .
Colin Blakemore : Τι εξυπηρετούν, λοιπόν, τα όνειρα ; Οι τρέχουσες επιστημονικές αντιλήψεις χωρίζονται σε δυο εκ διαμέτρου αντίθετες θεωρίες . Οι μεν ισχυρίζονται ότι τα όνειρα αποτελούν χρήσιμες δοκιμαστικές ασκήσεις του εγκεφάλου , που παρέχουν ίσως τη δυνατότητα να ισχυροποιηθούν τα νευρικά κυκλώματα , να αποτυπωθούν οι μνήμες , να λυθούν δύσκολα διανοητικά προβλήματα . Οι δε υποθέτουν ότι τα όνειρα είναι η εξάλειψη ανεπιθύμητων ανοησιών , η αποβολή ιών που έχουν μολύνει τα νευρικά προγράμματα του εγκεφάλου . Ο Francis Crick (βραβείο Νόμπελ για ανακάλυψη της δομής του DNA) και ο Graeme Mitchison(Πανεπιστήμιο Καίμπριτζ) υποστήριξαν ότι τα όνειρα είναι στην , κυριολεξία , ένα είδος θεραπευτικού ηλεκτροσόκ , όπου ο φλοιός βομβαρδίζεται από καταιγισμό ώσεων που πυροδοτεί το υποκείμενο εγκεφαλικό στέλεχος , ενώ ταυτόχρονα μια διαφορετική διαδικασία συνοπτικής τροποποίησης εξασφαλίζει την “απο-μάθηση” ,την εξάλειψη των ανεπιθύμητων στοιχείων κάθε κυκλώματος . Έτσι , το αντιληπτικό περιεχόμενο των ονείρων αντιστοιχεί στο εσωτερικό σχέδιο δραστηριότητας που εξελίσσεται στον εγκεφαλικό φλοιό σαν αποτέλεσμα του καταιγισμού που δέχεται από κάτω. Το ότι η αφήγηση ενός ονείρου , που συχνά είναι αλλόκοτο , έχει τουλάχιστον ειρμό (το όνειρο λέει μια κάποια ιστορία) , θα πρέπει να οφείλεται σε ερμηνευτικές διαδικασίες που τελούνται σε ανώτερα επίπεδα του εγκεφάλου , πιθανόν στους μετωπιαίους λοβούς , δια των οποίων καταβάλλεται προσπάθεια να επιβληθεί τάξη και αληθοφάνεια στο χάος της δραστηριότητας στις αισθητηριακές περιοχές του φλοιού . Για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Φρόυντ , η ” ονειρική εργασία” διαπλέκει το δίκτυο των αναπαριστωμένων ιδεών και αισθήσεων , φιάχνοντας από το όλον μια λογική ιστορία.
Για τον Σίγκμουντ Φρόυντ , τα όνειρα ήσαν παράθυρο στον ασυνείδητο νου– ισχυρές νύξεις για τον χαρακτήρα των νευρωτικών νόσων .Σήμερα αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι η επιστημονική μελέτη του ύπνου και των ονείρων μπορεί να μας δώσει βαθύτερη γνώση δυο σοβαρών ψυχωτικών ασθενειών- της σχιζοφρένειας και της κατάθλιψης .
Ιπποκράτης : Όποιος έχει ακριβή γνώση των σημαδιών που εμφανίζονται στον ύπνο μας , θα βρει ότι αυτά έχουν μεγάλη σημασία από κάθε άποψη . Όταν το σώμα είναι ξύπνιο , η ψυχή , που βρίσκεται στην υπηρεσία του , μοιράζεται πολλούς επί μέρους ρόλους , δεν είναι κύρια του εαυτού της , αλλά δίνει ένα μέρος της σε κάθε επί μέρους λειτουργία του σώματος , στην ακοή , στην όραση , στην αφή , στη βάδιση , σε ό,τι κάνει ολόκληρο το σώμα. του εαυτού του , πάντως , το πνεύμα δεν είναι τότε κύριο .
Όταν όμως το σώμα ηρεμεί , τότε η ψυχή , όντας άγρυπνη και αναλαμβάνοντας δράση , είναι πια κύρια του εαυτού της και διεκπεραιώνει , η ίδια , όλες τις δραστηριότητες του σώματος . Γιατί το σώμα , όταν κοιμάται , δεν αισθάνεται τίποτε , ενώ η ψυχή , όντας άγρυπνη έχει γνώση των πάντων : βλέπει τα ορατά , ακούει τα ακουστά , βαδίζει , ψαύει , λυπάται , σκέπτεται , μέσα στον μικρό χώρο όπου βρίσκεται : όλα όσα αποτελούν λειτουργίες του σώματος ή της ψυχής , τα εκτελεί όλα , κατά τη διάρκεια του ύπνου η ψυχή . Όποιος λοιπόν μπορεί να τα ερμηνεύει όλα αυτά σωστά , αυτός κατέχει ένα μεγάλο μέρος σοφίας .
Εδουάρδος Συρέ : Ξυπνάτε κάθε πρωί από μια κατάσταση τόσο παράξενη όσο κι ο θάνατος , για να ξαναπέσετε σ’ αυτήν το βράδυ . Είναι το μηδέν . Όχι γιατί το ονειρευτήκατε , και για σας τα όνειρά σας είναι τόσο πραγματικά όσο και η πραγματικότητα της προηγούμενης ημέρας . Μια αλλαγή των φυσιολογικών παραγόντων του εγκεφάλου τροποποίησε τις σχέσεις της ψυχής με το σώμα και μετατόπισε το ψυχικό εποπτικό σημείο σας . Είσαστε το ίδιο άτομο , αλλά βρισκόσαστε σε άλλο περιβάλλον και ζούσατε μιαν άλλη ύπαρξη …
Ιάμβλιχος : ” Καθώς ο νους βλέπει τα όντα και η ψυχή έχει εντός της τους λόγους όλων όσα συμβαίνουν, εύλογον είναι να προγιγνώσκει κατά την περιέχουσαν αυτά αιτίαν τα μέλλοντα , τα οποία τάσσονται κατά τους προεξάρχοντας αυτών λόγους . Και ασκεί μαντικήν έτι τελειοτέραν αυτής , όταν ενώνει εις το παν , από το οποίον απεσπάσθη , τα τμήματα της ζωής και της νοεράς ενεργείας . τότε δηλαδή το παν την πληροί δια της γνώσεως των πάντων, κατά τρόπον ώστε να φθάνη , ως επί το πλείστον , διά των νοητικών συλλήψεων τα εις τον κόσμον επιτελούμενα . Και , όχι μόνον , αλλ’ όταν ενωθή μετά των Θεών κατ΄αυτήν την αδέσμευτον ενέργειαν, δέχεται αυτά τα αληθέστατα πληρώματα των νοήσεων , από τα οποία προβάλλει την πραγματικήν μαντικήν ` και εντεύθεν θέτει τα γνήσια θεμέλια των θείων ονείρων.”
( ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ )
